Wat is een Windows Server en hoe werkt het? Een complete handleiding

Windows Server is een krachtig softwarepakket van Microsoft dat een belangrijke rol speelt in veel IT-infrastructuren. Bedrijven gebruiken het voor essentiële taken zoals opslag, databasebeheer en communicatie. Het systeem draait op zowel fysieke als virtuele servers en ondersteunt verschillende soorten servers, zoals web-, database- en bestandsservers. Ontwikkelaars kiezen vaak voor Windows Server bij het bouwen van websites en applicaties vanwege de flexibiliteit en betrouwbaarheid.

Beveiliging is een sterk punt van Windows Server. Met functies zoals authenticatie, autorisatie, encryptie en Windows Defender Advanced Threat Protection worden gegevens en toegang goed beschermd. Dit maakt het een veilige keuze voor organisaties die met gevoelige informatie werken.

Een ander voordeel is de naadloze integratie met tools zoals ASP.NET, ideaal voor webontwikkeling. Daarnaast werkt het probleemloos samen met databases zoals Microsoft SQL en Access. Wil je opschalen? Dan kun je Windows Server combineren met Azure, de cloudservice van Microsoft. Hiermee kun je niet alleen websites en apps hosten, maar ook streamingdiensten en andere digitale oplossingen opzetten.

Windows Server biedt indrukwekkende prestaties en schaalbaarheid. Het ondersteunt tot 48 TB aan geheugen, meer dan 2000 cores en 64 sockets per server. Met technologieën zoals load balancing en clustering blijft je server betrouwbaar, zelfs bij hoge belasting.

Een Windows Server is een veelzijdige oplossing die bedrijven helpt om efficiënt, veilig en flexibel te blijven werken.

Waarom is het licenseren van een Windows Server belangrijk?

Voordat Windows Server binnen een bedrijf wordt ingezet is het essentieel om de server te licenseren. Dit is zelfs verplicht om het legaal en optimaal te gebruiken binnen professionele omgevingen. Ten eerste is het van belang om te kiezen voor ‘Client Acces Licenties’ (CALs). Dit zijn simpelweg toestemmingsbewijzen voor apparaten of gebruikers om gebruik te kunnen maken van specifieke diensten, die Windows Servers aanbiedt. Om toegang te kunnen krijgen tot de diensten van Windows Server zijn deze licentierechten onmisbaar. Het niet hebben van CALs kan vervelende gevolgen hebben voor de organisatie. Het gebruik van ongelicenseerde servers brengt risico’s met zich mee, zoals hoge boetes en mogelijke juridische gevolgen, aangezien Microsoft controles uitvoert.

Ook worden er overbodige kosten bespaard, omdat het mogelijk is met de CALs om specifieke functies te licenseren. Dit kan ook gedaan worden op basis van het aantal gebruikers en apparaten die toegang mogen hebben tot de server. Het is een flexibele optie voor het optimaliseren van licentiekosten. Dit scheelt een hoop geld tot tegenstelling van het hebben van volledige serverlicenties die op elke gebruiker of apparaat worden toegepast.

Soorten Client Acces Licenties (CALs)

Verder zijn er twee soorten Client Acces Licenties, waaruit gekozen kan worden. Hierbij wordt er gesproken over: Gebruikers CALs en Device CALs. Bij gebruikers CALs kan elke persoon vanaf elk apparaat toegang krijgen tot de server. Dit is erg handig voor ondernemingen die werken met diverse apparaten. Device CALs kan gezien worden als het tegenovergestelde. Hierbij heeft de gebruiker toegang met een specifiek apparaat. Dit kan erg handig zijn als een apparaat gebruikt wordt door meerdere medewerkers. Het kiezen van de juiste CAL is afhankelijk van een aantal factoren, zoals het aantal gebruikers en apparaten, hoeveel verschillende apparaten worden gebruikt en uiteraard speelt het budget ook een rol.

Soorten licentiemodellen

Microsoft biedt zelf ook drie licentiemodellen aan, die aansluiten op verschillende budgetten en behoeften.

1. Het meest geavanceerde licentiemodel is de Windows Server 2025 Datacenter. Deze is aan te raden voor middelgrote en grote ondernemingen die een grote IT-infrastructuur hebben. Het licentiemodel van Datacenter is gebaseerd op het aantal cores, ook wel processor kernen genoemd. De kosten van dit licentiemodel kunnen echter wel hoog zijn. Daarom is het eerst belangrijk om de behoeftes van de organisatie te analyseren.

2. Het volgende licentiemodel is de Windows Server 2025 Standard. Deze is ideaal voor kleine bedrijven. Op het gebied van functionaliteit verschilt het niet veel met de Datacenter versie, maar de kosten zijn een stuk redelijker. De voornaamste beperking van deze versie is dat het met een Standard licentie uitsluitend mogelijk is om maar 2 virtuele machines te gebruiken, terwijl dit bij de Datacenter versie onbeperkt is. Het licentiemodel is ook gebaseerd op cores, en CAL’s zijn daarnaast ook vereist voor alle extra gebruikers die toegang tot de server willen.

3. Ten slotte is er nog de Windows Server Essentials. Dit is de meest eenvoudige variant, wat het erg geschikt maakt voor kleine organisaties. Ook is het licentiemodel anders ten op zichte van de andere twee varianten. Er moet namelijk per server gelicentieerd worden. Microsoft is echter gestopt met deze versie sinds Windows Server 2019 Essentials.

Welke Windows Server soorten en edities zijn er?

Het fijne aan Windows Server is dat er verschillende edities worden aangeboden, die aansluiten op diverse behoeften en budgetten. Hierdoor is makkelijker voor een organisatie om de juiste keuze te maken. We hebben hier bovenaan al verklapt welke drie edities Microsoft aanbiedt, maar we hebben het alleen nog gehad over het licentiemodel die de edities beschikken. Nu gaan we dieper in op wat elke soort te bieden heeft.

De meeste organisaties kiezen voor de Windows Server Standard, omdat het de juiste balans heeft tussen functionaliteit en kosten. Het aantal gebruikers en apparaten die worden ondersteund zijn onbeperkt. Hierbij is het wel van belang dat elke gebruiker of apparaat een CAL heeft. Ook worden er twee virtuele machine’s (VM) instanties ondersteund per licentie.

Zoals we al zeiden is de Windows Server Datacenter de meest geavanceerde optie, omdat er onbeperkte toegang is tot virtualisatie. Ook biedt het vele extra functies, waarvan de Server Standard niet van voorzien is. Hierbij kan gedacht worden aan Storage Spaces Direct en Shielded Virtual Direct.

De basis editie is de Windows Server Essentials. Een beperkt aantal gebruikers en apparaten hebben toegang tot deze server. Om precies te zijn: 50 apparaten en 25 gebruikers. Daarnaast is Client Access Licenties geen vereiste. Ook is er bij deze editie helemaal geen sprake van virtualisatie.

Wat zijn Client Access Licenses?

Eerder in dit artikel hebben we uitgebreid uitgelegd wat Client Access Licenses inhoudt en wat het nut hiervan is. Maar om het duidelijker te maken gaan we uitgebreider bespreken wat er mogelijk is met de twee varianten van de Client Access Licenses: de gebruikers CAL’s en apparaat CAL’s.

Bij de gebruikers CAL’s wordt er voor elke gebruiker binnen de organisatie een CAL aangeschaft, zodat iedereen toegang heeft tot de server. Hierdoor is het mogelijk om acties uit te voeren, zoals afdrukken of gebruik maken van de bestandsopslag. Hierbij maakt het niet uit hoeveel apparaten er gebruikt worden. De aanschaf van gebruikers CAL’s kan om de volgende redenen interessant zijn: roamingtoegang tot bedrijfsnetwerk, gebruik van meerdere apparaten of als er simpelweg meer apparaten dan gebruikers zijn binnen de organisatie.

Bij apparaat CAL’s wordt er juist per apparaat een CAL aangeschaft. Dit komt goed van pas binnen een bedrijf, waarbij het nodig is dat werknemers apparaten met elkaar delen.

Wat is core licensing?

Core licensing is een handig model van Microsoft om te bepalen hoeveel licenties elke server nodig heeft, die gedraaid wordt door de Microsoft Windows Server. Bij oudere licentiemodellen lag de focus nog op het aantal gebruikers of servers, maar bij core licensing wordt er gekeken naar het aantal cores die binnen de hardware van de server of virtuele machine zitten. Hierdoor worden kosten bespaard, omdat het afgestemd is op de capaciteit en rekenkracht van de server.

Gelukkig is er ook een handige formule om het aantal core licenties te berekenen. Dit werkt als volgt: als eerst is het belangrijk om het aantal fysieke cores per server op te tellen. Hierbij tellen de hyper threated cores niet mee. Vervolgens moet er gecheckt worden of de cores voldoen aan het minimale vereisten. Dit is een 8 core-licenties per fysieke processor en 16 core-licenties per fysieke server. Daarna is het de bedoeling om aantal cores per server te vermenigvuldigen met het aantal servers. Heeft de server minder dan 16 scores? Dan is het nog steeds nodig om een licentie voor 16 cores aan te schaffen. Bij meer cores moeten er ook extra core licenties aangeschaft worden.

Waarom vereist Microsoft minimaal een 16 core licentie?

Het is duidelijk dat het nodig is om minimaal te voldoen aan een 16 core licentie, maar wat is de reden hierachter? De voornaamste reden hierachter is om te hoge betalingen te vermijden. Maar het biedt ook vele voordelen voor organisaties. Zo is het mogelijk om het aantal cores te vermeerderen of te verminderen zonder dat het nodig is om extra licenties aan te schaffen. Ook zorgt het voor consistentie, omdat het een consistente licentiebenadering biedt voor diverse omgevingen. Hierbij kan gedacht worden aan: virtuele machines en fysieke servers.

Daarnaast wordt het beheer vereenvoudigd, omdat het dus niet nodig is om extra CAL’s aan te schaffen voor gebruikers en apparaten die toegang tot de software hebben. En het is natuurlijk erg efficiënt voor het besparen van kosten.

Wat is het verschil tussen Standard & Datacenter Core Licensing?

Binnen core licensing wordt er ook onderscheid gemaakt tussen Standard licensing en Datacenter core licensing. Welke keuze wordt gemaakt is volledig afhankelijk van de behoeftes van de organisatie. Om de keuze hiertussen makkelijker te maken, worden de verschillen toegelicht.

De Standard core licensing is zeer geschikt voor kleine tot middelgrote bedrijven, die amper of helemaal niet gebruik maken van virtualisatie. Zodra alle fysieke cores binnen de server zijn gelicenseerd, is het mogelijk om 2 virtuele instanties of Hyper-V containers te gebruiken. Wordt er gebruik gemaakt van extra virtuele instanties? Dan moet alle cores worden gelicenseerd voor elke nieuwe virtuele instantie.

De Datacenter core licensing is juist ideaal voor middelgrote en grote bedrijven, omdat er onbeperkte virtualisatie is. Daarnaast hoeft het licenteringsproces niet herhaald te worden voor elke virtuele machine. Natuurlijk moeten alle cores in de server wel gelicenseerd zijn.

Wat is Remote Desktop Services (RDS)?

Met Remote Desktop Services (RDS) is het simpelweg mogelijk voor een gebruiker om in te loggen op een externe server. Hiermee wordt er toegang gegeven tot een remote desktop. Hiervoor is meestal een wachtwoord nodig. Na het inloggen heeft de gebruiker toegang tot de volgende functionaliteiten: het eigen bureaublad, programma’s en bestanden.

Het fijne aan Remote Desktop Services is dat de besturingssoftware via elk apparaat gebruikt kan worden. Het is dus bijvoorbeeld mogelijk om in te loggen met een Macbook of een Samsung telefoon. Het merk maakt ook niet uit, er is alleen een internetverbinding nodig. Om deze reden is Remote Desktop Services een aanrader voor organisaties die gevestigd zijn op meerdere plekken. Daarnaast is het erg fijn voor medewerkers die vanaf huis werken.

Er is veel mogelijk met de functies die Remote Desktop Services te bieden heeft. Zo is er een centraal beheer, wat inhoudt dat updates en onderhoud allemaal op één centrale plek gebeurt. Dit scheelt een hoop administratief werk. Ook kunnen gebruikers de nieuwste informatie en ontwikkelingen vinden op een plek. Ook is er een verbeterde beveiliging, omdat er gebruik wordt gemaakt van beveiligingsprotocollen, zoals SSL en TLS. En het zorgt natuurlijk voor flexibiliteit, omdat medewerkers vanuit elke plek en apparaat kunnen inloggen.

Licentieregels voor Remote Desktop Services (RDS)

Om gebruik te maken van Remote Desktop Services is het noodzakelijk om extra licenties aan te schaffen. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van een Windows Server 2025 RDS 50 User CAL. Met deze licentie krijgen 50 gebruikers met een gebruikersaccount toegang tot de server. Het is belangrijk dat dit overeenkomt met de OS-versie. Zijn er nieuwe apparaten in het beheer die toegang tot de server moeten hebben? Dan moet er gekozen worden voor een Windows Server 2025 RDS 50 Device CAL.

Voor de installatie van RDS CAL’s is een Remote Desktop Licensing Server essentieel. Dit is ook een onderdeel van de RDS Collection. Met deze server kan gecontroleerd worden of de gebruiker beschikt over een actieve User Cal. Hierbij wordt er contact opgenomen met de RD Licensing Server, zodat de gebruiker toegang heeft tot de services. Lees hier meer informatie over hoe je RDS CAL’s installeert en activeert in een Windows Server.

Hoe moeten virtuele machines gelicenseerd worden?

Er zijn verschillende manieren waarop virtuele machines gelicenseerd kunnen worden. Een populaire keuze voor databases is de SQL Server 2022 Standard, ideaal voor organisaties met standaard databasebehoeften. Deze licentie is beschikbaar in het CAL-licentiemodel en het Core-licentiemodel. Het biedt functies zoals online transactieverwerking en basisanalyses. Voor complexere behoeften biedt de Enterprise-editie extra functionaliteiten, zoals meer geheugencapaciteit, ondersteuning voor meer processors en geavanceerde analyses.

Bij virtuele machines gelden minimale licentievereisten, zoals een 8-core licentie per fysieke processor en 16 core-licenties per fysieke server. Voor extra flexibiliteit kun je gebruik maken van Flexible Virtualization Benefit. Hiermee kunnen abonnementlicenties en Software Assurance eenvoudiger worden toegepast in virtuele omgevingen, met ondersteuning voor Geautoriseerde Outsourcers.

Hoe een Windows Server licentie upgraden werkt

Het upgraden van de Windows server naar de nieuwste versie is van groot belang, want het heeft een grote impact op de IT-infrastructuur van een organisatie. Bij het upgraden van de Windows Server zijn een aantal essentiële zaken die belangrijk zijn om rekening mee te houden. Op deze manier kan beoordeeld worden of het upgraden van de Windows server noodzakelijk is.

Werken met nieuwe functies

Ten eerste is het belangrijk om te evalueren of nieuwe functies die de Windows Server aanbiedt ook aansluit bij de bedrijfsdoelstellingen. Er kan bijvoorbeeld gekeken worden naar een verbeterde beveiliging. Ook is het van belang om te controleren of andere functies, zoals de hardware en applicaties, aansluiten op de nieuwe versie van Windows Server. Beoordeel verder ook of de potentiële voordelen van de nieuwste versie de kosten waard zijn. Natuurlijk is het ook nodig om te kijken of de huidige IT-infrastructuur van de organisatie compatibel is met de nieuwe functionaliteiten die de versie van Windows Server te bieden heeft. Risicobeheer is natuurlijk ook niet om te vergeten. Bij het upgraden bestaan potentiële risico’s. Hierbij kan gedacht worden aan het verliezen van belangrijke data. Daarom is het erg verstandig om een back-up uit te voeren, voordat de upgrade plaatsvindt.

De upgrade

Bij de upgrade is het ook de bedoeling om de licenties van de oude versie weer over te zetten naar de nieuwere versie van Windows Server. Als er gebruik gemaakt wordt van Software Assurance, wat ook eerder in dit artikel is besproken. Dan is er kans om nieuwe versierechten te ontvangen, zonder dat er extra kosten zijn verbonden. Daarnaast zijn er verschillende migratiepaden waar gebruik van gemaakt kan worden.

De eerste zijn de licentie-migratiepaden die Microsoft zelf aanbiedt. Dit zijn specifieke migratiepaden die de overstap van de oude naar de nieuwste versie van Windows Server soepel laat verlopen. Deze paden zijn voorzien van instructies, zodat bestaande licenties eenvoudig kunnen worden omgezet naar nieuwere versies. Volumelicenties en core-licenties hebben soms licentieconversie-opties. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met bijkomende kosten.

Er zijn ook aantal overwegingen om over na te denken voordat er wordt besloten om de licentie up te graden, zoals de financiële impact die komt kijken bij het overzetten van licenties. Daarnaast is het van belang om de technische ondersteuning en updates in de gaten te houden. Deze worden namelijk regelmatig aangeboden bij de nieuwe versie van Windows Server. Dit up-to-date houden is van belang om de veiligheid en stabiliteit van de serveromgeving te waarborgen.

Tips voor het besparen van kosten en opzetten van een Windows Server

Het is uiteraard altijd fijn om zoveel mogelijk te besparen. Daarom delen we een aantal tips om de aanschaf van Windows Server zo voordelig mogelijk te maken. Hierbij ligt de focus op het beheer en de optimalisatie van licenties, omdat hier de meeste kosten ontstaan.

Door de organisatorische behoeften in kaart te brengen, kan worden bepaald welke licenties nodig zijn. Wij raden aan om te kiezen voor een normale Windows Server 2025 Datacenter licentie met een Windows Server 2025 RDS 50 User CAL. Zo weet je zeker dat altijd alleen bevoegde gebruikers en medewerkers daadwerkelijk toegang krijgen tot de server. Het voordeel hiervan is dat deze licenties een lagere initiële investering vereisen en ideaal zijn voor organisaties die geen behoefte hebben aan extra upgrades of uitgebreide support. Daarnaast kunnen kosten worden bespaard door regelmatig het licentiegebruik te evalueren en aanpassingen te doen waar nodig.

Belangrijkste veelgestelde vragen

Dit zijn de meeste gestelde vragen.

1. Waarvoor is Windows Server bedoeld?

Microsoft heeft Windows Server ontwikkeld, zodat organisaties gemakkelijk bedrijfstaken kunnen beheren, zoals gegevensopslag, communicatie en applicaties. Het is een krachtig besturingssysteem voor het vormen van sterke IT-infrastructuren.

2. Waarom is het verplicht om Windows Server te licenseren?

Het is essentieel om Windows Server te licenseren, zodat het legaal en correct gebruikt kan worden binnen zakelijke omgevingen. Hiermee wordt er automatisch voldaan aan de gebruiksvoorwaarden. Bovendien is het kiezen van de juiste licentie kostenbesparend.

3. Welke edities biedt Windows Server?

Er zijn drie edities waaruit gekozen kan worden: de Standard, Datacentre of Essentials, waarbij de Essentials versie niet meer beschikbaar is in de nieuwste versies. Ze hebben allemaal eigen kenmerken. Bij het maken van een keuze is het ook slim om te letten op licentievereisten en virtualisatierechten.

4. Waarom zijn Client Access Licenties (CAL’s) nodig voor een Windows Server?

Zonder deze licentierechten hebben gebruikers en apparaten geen toegang tot de diensten van de Windows Server. CAL’s zijn dus onmisbaar voor gebruikers om toegang te krijgen tot een Windows Server.

5. Wat houdt core licensing in?

Bij core licensing zitten er specifieke fysieke cores binnen de server hardware. Bij elke Windows Server editie zijn diverse eisen waaraan moet worden voldoen.

Gerelateerde producten